Mục đích ban đầu khi xuất hiện, mạng xã hội (MXH) luôn được đề cao là kết nối Toàn cầu, quốc gia, không giới hạn khoảng cách, Thế giới được gần nhau hơn. Từ việc mục đích ban đầu của MXH xuất hiện có tốt đẹp (hay “được cho là tốt đẹp”) thì chúng cũng chỉ là phương tiện, sử dụng như thế nào là tùy thuộc mỗi người. Nhưng con người theo thời gian lại chẳng phải ai cũng có thể giữ được cái tâm trong sáng, cái nhìn nhận sáng suốt để lựa chọn cho mình cách dùng đúng. Dần dần lợi ích mà MXH mang lại cho con người lại đang ít dần đi so với sự hủy hoại chúng mang lại cho Nhân loại. Là do MXH đã sai hay do con người không đúng?
Tuyên ngôn “xóa nhòa mọi khoảng cách”
Khi MXH bắt đầu nở rộ, nó như một thỏi nam châm thu hút đầu tiên với người trẻ. Việc ngồi một chỗ nhưng có thể kết bạn, trò chuyện xuyên biên giới với bất kỳ ai, quốc gia nào trên phạm vi Toàn Thế giới là một điều kỳ diệu với bất kỳ bạn trẻ nào. Bắt đầu với những Yahoo, Skype… rồi sau này là Facebook, Youtube, zalo… Sự kết nối thuận tiện này quả thật quá hấp dẫn không chỉ với giới trẻ mà sau này còn cho mọi đối tượng.
Sự thu hút người dùng mạnh mẽ đã đem đến sự cạnh tranh cho lĩnh vực màu mỡ này. Càng về sau này những nền tảng MXH mới càng được cải tiến về công nghệ, tính năng, giải trí để thu hút người dùng càng gia tăng. Những nền tảng cũ, không còn đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của người dùng sẽ bị đào thải và thay thế. Xưa kia chỉ cần chat chit qua lại là mọi người đã thấy vui, nhưng rồi người dùng cần gọi xem mặt được, tương tác nâng cao và sự lan tỏa lớn càng được đòi hỏi nhiều hơn.
Sự tương tác mạnh mẽ, rộng mở của MXH đã làm cho đường biên giới bị xóa nhòa. Kết bạn, làm quen, tương tác được mở rộng, giúp mọi người kết nối nhiều hơn; chúng ta có thể tìm thấy cộng đồng chung sở thích dễ dàng hơn, cảm thấy ban đầu thực sự vui và yêu thích; tin tức (tốt lẫn xấu) được lan tỏa nhanh chóng, phong phú; trào lưu, xu hướng cũng được lan tỏa rộng khắp hơn.
Sự biến đổi mạnh mẽ MXH theo nhu cầu người dùng
Sau một thời gian đủ dài, chạy theo sự đòi hỏi, thị hiếu của người dùng, MXH ngày nay giống như một thế giới thu nhỏ, nhưng lại khó có thể lạn gọc sự thật giả trong cái thế giới ảo đó. Ngay từ khi tạo một tài khoản MXH bạn đã phải cung cấp những thông tin cá nhân trong phạm vi nhất định. Để rồi một ngày đẹp trời vì lợi nhuận, lợi ích mà những thông tin cá nhân địa chỉ, số điện thoại và thậm chí chính cái tài khoản đó của bạn bị đánh cắp, mua bán cho những mục đích xấu xa đang ngày một nhiều hơn.
Khi MXH có chức năng chat thì người dùng lại muốn có video call. Sau đó họ muốn những tấm ảnh về họ được đăng tải cho mọi người được biết và tương tác. Khi có rồi người dùng lại muốn các tấm ảnh phải thật ảo diệu đẹp hơn. Vậy thì các app chụp ảnh ảo thi nhau ra đời với muôn hình vạn trạng chỉnh sửa khiến người dùng hài lòng. Khi người dùng cần dùng MXH bán hàng, kinh doanh, giới thiệu mặt hàng thì một loạt các chức năng MXH đáp ứng đa dạng như bán hàng, quảng cáo, livestream… Càng nhiều tính năng sẽ càng thu hút và khiến cho người dùng tăng lên. Tất cả đều biến đổi, quay cuồng theo thị hiếu người dùng, còn chúng ta nếu không tỉnh táo có thể mất chính mình.
Chúng ta là ai trong cái thể giới ảo đó ?
Ban đầu chúng ta cần MXH để mong muốn kết nối nhiều hơn. Đúng vậy, nó đã rất tốt cho những người bạn, người thân lâu ngày không gặp. Chúng ta có thể đã mất liên lạc, hay không thể dõi theo người thân yêu hàng ngày hàng giờ. Thông qua MXH đã có nhiều mối quan hệ đã mất được tìm thấy, kết nối, có thể dõi theo cuộc sống của họ thường xuyên và thuận tiện hơn. Thậm chí chúng ta còn có thể tạo lập được những mối nhân duyên tốt lành xuyên biên giới. Những nhóm hội giúp đỡ nhau, trao đổi sở thích, cùng học hỏi, tiến bộ, tạo ra những giá trị tích cực trong một lĩnh vực nào đó. Những việc tốt được lan tỏa mạnh mẽ, những hành động xấu được phát hiện kịp thời và có sự chung tay xử lý nhanh chóng hơn. Đó đều là những người dùng thông thái, có trái tim trong sáng và họ biết rõ họ đang làm gì.
Nhưng đáng tiếc bên cạnh đó thì đại bộ phận người dùng lại đang đi lạc hướng. Họ thích thú rồi nghiện ngập MXH khiến nó chiếm phần lớn thời gian trong ngày của họ. Không chỉ giới trẻ còn đi học mà cả những tầng lớp khác cũng có thời lượng dùng MXH quá nhiều trong cuộc sống thực mà đáng ra khoảng thời gian đó họ dùng cho những việc ý nghĩa hơn. Từ những tương tác trên MXH họ coi trọng những nút like, share, comment khen ngợi mỗi khi họ post hình ảnh, tâm trạng lên đó hơn những tương tác thực tế hàng ngày. “Sự kết nối” dần dần chỉ hiển hiện trên đúng MXH mà thôi. Gia đình không còn nhiều sự tương tác sau những bữa cơm, bạn bè gặp mặt không còn những câu chuyện quên lối về để gắn kết. Tất cả chỉ vì họ đang lướt MXH với điện thoại trên tay. Sự kết nối ảo càng lớn thì sự xa cách, lãnh đạm và thờ ơ trong thế giới thực càng tăng lên. Bạn không còn coi trọng những mối quan hệ bên ngoài nữa thì chính là lúc bạn mất đi chính mình.
Những tấm ảnh ảo với khuôn mặt không còn là của bạn, được là lượt qua 7749 lần app khiến cho bạn hài lòng. Điều này nếu dừng lại sự vui thích, giải trí sẽ vô hại nhưng nếu nó làm bạn ám ảnh, tự ti, so sánh thì vấn đề lại rất khác. Những nút like, comment khen ngợi khuôn mặt ảo đó lại có tác động rất lớn tới tâm trạng của bạn, làm bạn vui sướng, thỏa mãn. Lâu dần không chỉ là những tấm ảnh, mà còn là sự “hạnh phúc” ảo, sự “tốt bụng” ảo, sự “quan tâm” ảo… mà ai biết đâu bạn vô tâm, lãnh đạo trong đời thường. Vì với bạn đó mới là cuộc sống của bạn, mọi thứ đều đẹp đẽ theo cách bạn muốn mọi người biết và đẹp đẽ theo tầm bạn kiểm soát được. Mọi thứ bạn làm đều được báo cáo lên MXH với màu hồng được tô vẽ để đổi lấy lời khen. Càng nhiều like thì giá trị bạn càng lớn. Bạn cho rằng MXH với tài khoản là cá nhân của bạn thì bạn làm gì cũng được mà không biết rằng việc ưa thích hào nhoáng đang khiến cuộc sống riêng tư của bạn bị soi mói nghiêm trọng.
Nhiều đôi bạn trẻ đang yêu đương mặn nồng, bạn luôn khoe cho mọi người trên MXH thấy bạn đang viên mãn hạnh phúc, mặn nồng qua những tấm ảnh âu yếm, món quà, món ăn, những chuyến du lịch sang chảnh…như tuyên ngôn về hạnh phúc. Các bạn trẻ từ đó sẽ dần tạo nên khái niệm hạnh phúc là phải có những thứ đó để “check in” mà không cần biết sau khi check in rồi các bạn vun đắp, quan tâm nhau thế nào ngoài đời. Yêu đương đã vậy nhưng khi chia tay khóc lóc, chửi bới, phốt nhau cũng trên MXH đó. Tất cả không khiến các bạn tốt hơn mà chỉ như trò cười, lò drama cho thiên hạ bới móc, nhòm ngó.
Ảnh tự sướng khoe da thịt kích dục, đồ ăn, đi du lịch, vui, buồn, thất tình, bóc phốt… đều được báo cáo đầy đủ lên MXH. Các bạn cho rằng như vậy khiến mình thật ngầu. Lâu dần, chính nhận thức của bạn bị u mê, không phân biệt được tốt xấu, nên hay không nên mà đến những đám hiếu, đám cháy, người gặp nạn… đều được bạn đứng check in cùng khuôn mặt tươi cười nhí nhảnh trong đó. Lúc này, chúng không còn là hành động vô cảm, vô ý thức nữa mà chính bạn không nhận ra nhận thức bạn đang thay đổi trầm trọng. Nó như căn bệnh đang len lỏi trong tâm trí khiến bạn như một cỗ máy vô tri.
Có rất nhiều người tài giỏi, giàu có, sở hữu tài sản khủng, viên mãn trong cuộc sống thậm chí tuổi đời còn rất trẻ. Họ có quyền khoe, họ có quyền tự hào về sự thành công của mình nhưng nó cũng như con dao hai lưỡi vừa là động lực lại cũng là áp lực. Tất cả tác động lên tâm lý người trẻ rất lớn. Sự lan tỏa mạnh mẽ khiến cho tiền tài, danh vọng, tài sản khủng, ngoại hình xuất chúng… trở thành mục tiêu và định nghĩa về hạnh phúc của người trẻ. Điều đó khiến không ít người cố gắng có những tấm ảnh thật sang chảnh, đẳng cấp với những thứ đi mượn để cũng chứng tỏ mình, chứng tỏ bản thân mình đang “thành công”.
Những tâm hồn xiêu vẹo, chông chênh, mất phương hướng
Trong thế giới ảo gấp gáp, bạn trẻ vội vã chạy theo mọi xu hướng. Nhân sinh quan dần thay đổi. Bạn tạo cho mình công thức chung, định nghĩa chung về hạnh phúc, thành công, mục tiêu cuộc sống theo những hình mẫu đầy rẫy trên MXH. Sự vô cảm là điều đáng sợ nhất. Nó còn dần làm bạn mất đi nhân tính, lòng trắc ẩn của mình. Khi bạn chứng kiến người gặp khó khăn, tai nạn, bạo hành hay thậm chí chứng kiến một mạng người đang bị tước đoạt đi nhưng thay vì chạy tới giúp đỡ theo bản năng vốn có thì bạn đứng tại chỗ livestream những gì diễn ra một cách dửng dưng, vô cảm, ích kỷ. Thậm chí chỉ vì những thông tin ảo ảo mù mờ trên MXH chúng ta sẽ thoải mái lăng mạ, xỉ nhục người khác theo đám đông. Những lời nói cay độc như những con dao vô hình cũng có thể khiến một người rơi vào suy sụp và bế tắc dẫn tới tự sát. Sự bàng quang này của con người là tàn nhẫn nhất. Nó sẽ khiến chúng ta dần dung ác không khác gì thú vật. Vậy nên các bạn trẻ làm ơn thức tỉnh. Hãy yêu thương người thân, những mối quan hệ thật sự, những con người gặp khó khăn ngoài kia dù bạn không quen biết để đánh thức lương tri làm người của mình.
Với những bạn trẻ đang mang sẵn sự hoang mang bạn sẽ dần mất phương hướng trong cuộc sống này. Bạn ép bản thân làm, học tập, sinh sống theo những khuôn mẫu đẹp đẽ bạn thấy trên MXH mà không cần biết đó có phải cuộc sống thực của họ hay không và nó có phù hợp với bạn hay không. Khi bạn không chạm tới khuôn mẫu, bạn sẽ bị cho và cũng tự cho giá trị của mình thấp. Khi không có đủ tự tin vào giá trị bản thân, không lắng nghe bản thân, chạy theo giá trị ảo bạn sẽ đánh mất chính mình. Bạn quay cuồng, bế tắc, chông chênh trong chính thể giới quan ảo đang kìm hãm bạn lại. Tất cả sẽ đánh gục bạn, đè nặng bạn bởi những áp lực mà đáng ra ở độ tuổi đó bạn nên có là nhiệt huyết thanh xuân.
Mạng xã hội giống một tấm lưới, như một cái bẫy giăng ra khiến chúng ta mê đắm. MXH không sai, con người có tự do ý chí. Đừng bao giờ biến mình thành nô lệ cho công nghệ. Khi bản lĩnh bạn có và tấm lòng thiện lương thì bạn sẽ làm chủ được chúng. Những bạn trẻ nhất là những bạn có tinh thần yếu hãy bỏ MXH xuống dưới những nhu cầu bản thân, tìm cho mình một cộng đồng lành mạnh, tìm kiếm kiến thức và tiện ích lành mạnh nhiều hơn, lắng nghe khả năng của bản thân, sống một cuộc sống “thật” ý nghĩa. Cơ hội và những điều tốt đẹp luôn tới với những người sáng suốt. Hãy luôn là chính mình và bạn sẽ tìm thấy hướng đi và giá trị cho riêng mình.
NoName
Ảnh: nguồn internet
